Sắc tố melanin và nguyên lý trị sạm nám da

Sắc tố melanin có liên quan gì đến sạm nám da? Ước tính có hơn 10 triệu phụ nữ Việt Nam bị nám da, đốm nâu. Trong đó, nhóm phụ nữ trên 30 tuổi chiếm 40% và lên tới 90% ở nhóm phụ nữ trên 40 tuổi bị nám da. Và 90% là con số nói về nhóm phụ nữ đã từng áp dụng các phương pháp điều trị nám ở các mức độ khác nhau, nhưng đa số đều thất bại.

1. Sắc tố da Melanin và những định nghĩa đa chiều

Melanin là gì ?

Melanin là một thuật ngữ dùng chung mô tả nhóm các hạt sắc tố tự nhiên của da, tóc và mắt.

Sắc tố da Melanin là được tạo ra bởi những tế bào melanocytes (tế bào sắc tố biều bì), phân bố xen kẽ với các tế bào đáy. Tế bào sắc tố biểu bì và tế bào đáy biểu bì là 2 nhóm tế bào có khả năng sinh sản tế bào mới, đóng vai trò quan trọng đối với nhiều quá trình sinh hóa của da.

Ở người, sắc tố da melanin tồn tại dưới ba dạng:

Eumelanin (phân chia thành các dạng đen và nâu).
Pheomelanin.
Neuromelanin.

Màu sắc của da ở mỗi người được quyết định bởi các yếu tố:

Mật độ các hạt sắc tố da melanin.
Màu sắc của máu.

Sắc tố da melanin là yếu tố chính quyết định màu sắc da

Sự hình thành sắc tố melanin

Tia UV

Melanin là cơ chế bảo vệ hoàn toàn tự nhiên của cơ thể. Tiếp xúc với tia UVB làm tăng tổng hợp melanin, là nguyên nhân khiến da tối màu, sạm nám da.

Eumelanin – loại melanin với khả năng chống nắng cao, bao quanh tế bào sừng, là một chất hấp thụ ánh sáng hiệu quả, có thể tiêu tan hơn 99,9% tia UV hấp thụ.

Khi eumelanin tập trung quá nhiều tại 1 điểm, sẽ tạo thành những vết mà mọi người thường gọi là nám, tàn nhang, đốm nâu.

Phản ứng viêm và cơ chế tự bảo vệ của cơ thể:

Quá trình viêm kích thích sản xuất prostaglandins, leukotrienes, cytokines, chemokines và các hóa chất trung gian gây viêm khác.
Các chất này kích thích tế bào biểu bì sắc tố (melanocyte) tăng sản xuất melanin (nám chân) và tăng giải phóng melanin ra lớp tế bào sừng (trên bề mặt da).

Đọc thêm bài: Vết thâm mụn và tăng sắc tố sau viêm

Chu trình hình thành sắc tố da

Quá trình hình thành sắc tố da (Melanogenesis) rất phức tạp, gồm nhiều giai đoạn. Trong đó các phân tử tiền chất được enzyme tyrosinase bị tác động sẽ tạo ra hạt sắc tố melanin. Melanin sau đó được chuyển từ tế bào biểu bì sắc tố (melanocytes) sang tế bào sừng (keratinocytes), cuối cùng tạo ra màu da, và các đốm, mảng nám trên da.

Chu trình hình thành sắc tố da Melanin

Các loại sạm nám da:

Nám trên thượng bì: nám nông, lớp bề mặt, dễ điều trị.
Nám sâu, nám biểu bì: nám sâu, thời gian điều trị lâu dài.
Sạm nám hỗn hợp: bao gồm cả nám thượng bì & nám biểu bì.

2. Tại sao đa số chúng ta thất bại trong việc dưỡng trắng da

Sạm nám da, đốm nâu, rối loạn tăng sắc tố da ảnh hưởng trực tiếp đến nhan sắc, khuôn mặt, và tác động mạnh mẽ đến tâm lý. Việc kiểm soát và điều trị sạm nám da là một thách thức, đòi hỏi một kế hoạch điều trị và nuôi dưỡng lâu dài. Và, không có liệu pháp đặc hiệu nào có hiệu quả toàn diện đối với“căn bênh xấu xí” này.

Điều trị sạm nám da bao gồm nhiều giải pháp, mỗi giải pháp tác động đến các giai đoạn khác nhau trong Chu trình hình thành sắc tố da Melanin. Tuy nhiên, phương thức điều trị phổ biến và hiệu quả nhất là ức chế hoạt động của enzyme tyrosinase. Bên cạnh đó, cần kết hợp thêm các phương thức điều trị khác nhằm giảm tải các tác dụng không mong muốn của quá trình điều trị.

Các biện pháp phổ biến được áp dụng là:

Thuốc kê toa.
Điều trị tại chỗ: sử dụng kết hợp hoặc đơn độc các loại thuốc bôi.
Kỳ lột da bằng hóa chất.
Các liệu pháp vật lý dưới dạng laser hoặc các nguồn ánh sáng xung mạnh.

Các liệu pháp vật lý dưới dạng laser hoặc các nguồn ánh sáng xung mạnh.

Tránh, bảo vệ, hạn chế tiếp xúc với tia cực tím.
Bổ sung nhóm chất chống oxy hóa.

Các tác nhân làm trầm trọng hơn trình trạng sạm nám da

Điều trị sạm nám da không đạt hiệu quả, đôi khi có thể trầm trọng hơn hoặc tái phát nhanh chóng bởi các tác nhân:

Dùng mỹ phẩm dễ bắt nắng, bào mòn da.
Dùng dược phẩm làm da nhạy cảm với ánh nắng (thuốc kháng sinh, corticoid).
Thay đổi hormon (dậy thì, mang thai, mãn kinh, dùng thuốc tránh thai, thuốc nội tiết tố, thuốc động kinh).
Tăng quá mức gốc tự do: thuốc thuốc, khói bụi ô nhiễm.

3. Giảm sắc tố melanin trong điều trị sạm nám

Như đã nói, phương thức điều trị sạm nám, vết thâm mụn phổ biến và hiệu quả nhất là ức chế hoạt động của enzyme tyrosinase, giảm sự sản xuất sắc tố melanin giúp dưỡng trắng da và ngăn ngừa sạm sám từ bên trong.

(còn nữa…)

Kết luận

Kiểm soát sạm nám da là thách thức với bất kỳ phụ nữ hay bác sĩ da liễu nào. Nó đòi hỏi quá trình điều trị lâu dài với sự kết hợp của nhiều yếu tố tham gia. Các kết quả điều trị nám thường không đạt yêu cầu bởi không đủ kiên trì, hay các tác nhân tham gia trong quá điều trị có thể gây ra các phản ứng bất lợi làm nản lòng bất kỳ ai.

Do đó, hãy chăm sóc da và giảm thiểu sự tác động của các tác nhân gây sạm nám, ngăn ngừa sạm nám da, bảo vệ làn da từ khi chúng ta còn trẻ. Trước khi tình trạng sạm nám da trở nên trầm trọng và khó điều trị hơn hơn.

Thông tin liên hệ

Hotline: 1900 234 564

Office: 263/4 Nguyễn Văn Đậu, phường 11, quận Bình Thạnh

Nhà máy: Chi nhánh Công ty Cổ phần Dược Phẩm – Số 3/36, tổ 5, Đinh Quang Ân, Ấp Tân Cang, Phước Tân, TP. Biên Hòa, Đồng Nai